تمسک به عام در شبهه مصداقیتمسک به عام در شبهه مصداقی به استناد به عموم عام ، هنگام تردید در مصداقیت فرد خارجی برای عام یا مخصِّص اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفدر مقام تمسک به عام بعد از ورود تخصیص ، گاهی عواملی باعث ایجاد شبهه می‌گردد، مانند این که شک می‌شود آیا فرد یا افرادی زیر عنوان عام قرار دارد تا عام در آن حجت باشد یا زیر عنوان خاص قرار دارد تا از تحت عام خارج باشد. ۲ - یکی از عوامل ایجاد شبههاز عوامل ایجاد شبهه، شک در مصداق خارجی می‌باشد و آن در جایی است که شک در شمول عام بر فرد یا صنف مشکوک، از اشتباه در امور خارجی ناشی باشد. مانند جمله «اکرم کل هاشمی» و «لا تکرم الفاسق منهم» که شک می‌شود آیا «زید هاشمی» فاسق است یا نه، با فرض این که مفهوم فاسق، روشن است. به تمسک به عام در این گونه موارد «تمسک به عام در شبهه مصداقی» گفته می‌شود. [۷]
ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ج۴، ص۳۴۳.
[۸]
خمینی، روح الله، انوار الهدایة فی التعلیقة علی الکفایة، ج۲، ص۳۲۴.
۳ - دیدگاه اصولیوندر جواز تمسک به عام در شبهه مصداقی، میان اصولیون اختلاف است. ۴ - عناوین مرتبطشبهه مصداقی. ۵ - پانویس
۶ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۶۲، برگرفته از مقاله «تمسک به عام در شبهه مصداقی». |